نیاز به مشاوره و هم فکری در همه ی زمینه های زندگی فردی و اجتماعی و استفاده از نظریه های سازنده ی دیگران همیشه تأثیر مثبتی بر روند پیشرفت ها و موفقیت ها داشته است و این نیاز در حوزه های آموزشی اهمیت به سزایی می یابد، به طوری که مهم ترین فرد در ساختار آموزشی، مشاوری است که بر همه ی جوانب مختلف سامانه ی آموزشی تسلط داشته باشد. بنابراین انتخاب صحیح و هدف دار مشاور می تواند علاوه بر راهنمایی درست دانش آموزان برای موفقیت در برنامه های درسی باعث اجرای درست برنامه های آموزشی و کیفیت بخشی به آن باشد.علاقه، استعداد، بازار کار و نیاز کشور و امکانات از شروط هدایت دانش آموزان به رشته تحصیلی است و با توجه به فاکتورهای تخصصی مشاور مشخص می کند که دانش آموز در چه رشته مفید تر است،البته درنهایت این خود فرد است که رشته تحصیلی را انتخاب می کند و مشاور فقط راهنمایی و آگاهی بخشی لازم را انجام می دهد.
هدایت تحصیلی چیست؟
هدایت تحصیلی عبارت است از فرآیند ارائه خدمات راهنمایی و مشاوره به دانش‌آموزان تا ضمن آشنایی با استعدادها، علایق، توانایی‌ها و ویژگی‌های شخصیتی خویش، شاخه‌ها و رشته‌های تحصیلی، حرف و مشاغل مورد نیاز جامعه را بشناسند و بر اساس آن، به صورت آگاهانه شاخه و رشته تحصیلی مناسب خود را انتخاب کنند.هدایت تحصیلی به عنوان یک فرآیند است و نه به عنوان یک فعالیت محدود و مقطعی، در این مسیر تحصیلی با رویکرد سیستمی و همه‌جانبه جلب مشارکت تمامی عوامل مدرسه‌ای، اداری، آموزشی، پرورشی، رسانه، خانواده و دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط ضروری است.نظام تعلیمی و تربیتی، باید دانش‌آموز را به سطحی از تمایزیافتگی برساند که خود با آگاهی از استعدادها، توانایی‌ها و رغبت‌های خویش و همچنین ظرفیت‌ها و محدودیت‌های محیطی، به انتخابی آزادانه و آگاهانه اقدام کند و اینکه پس از استخراج نتایج کمی، تصمیم‌گیری نهایی به صورت کیفی و در تعامل سه‌جانبه میان مشاور، دانش‌آموز و خانواده، با لحاظ نمودن امکانات و محدودیت‌های محیطی انجام می‌شود.
انتخاب رشته یکی از مهم ترین انتخاب های دانش آموزان در پایان دور متوسط در سال نهم تحصیلی و پایان تحصیلات متوسط دوم است، خانواده، محیط آموزشی، گروه های همسالان، رسانه ها، پیشرفت علم از عوامل بیرونی انتخاب بر نوع انتخاب رشته برای دانش آموزان تاثیرگذار هستند و از عوامل درونی انتخاب رشته هوش و استعداد، اعتقادات، توانایی ها، اهداف، تجربیات دانش آموزان در هر رشته می توان برشمرد.
بررسی بازار کار برای انتخاب رشته ملاک خیلی از دانش آموزان و والدین است، با وجود این که تعداد زیادی از دانش آموختگان دانشگاهی به دلیل نداشتن تخصص گاها بی کار هستند، در برنامه ششم توسعه پیش بینی شده ۵۰ درصد دانش آموزان در رشته تحصیلی نظری و ۵۰ درصد در رشته های فنی و حرفه ای مشغول به تحصیل شوند تا زمینه ساز ورود به رشته های فنی در دانشگاه ها و افزایش اشتغال شود.